COVID-19 aşı maddeleri: Johnson & Johnson tarafından üretilen COVID-19 Vaccine Janssen® adlı aşı maddesi hakkında özet bilgiler
ABD’li Johnson & Johnson şirketinin ürettiği aşı maddesi, ağır seyreden COVİD 19 hastalıklarına karşı güvenli ve etkin bir koruma sağlıyor. Bu aşı maddesi hakkında daha geniş bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Johnson & Johnson tarafından üretilen COVID-19 Vaccine Janssen® adındaki koronaya karşı koruyucu aşı maddesi, bugüne dek tek doz aşının kapsamlı bir koruma sağladığı ilk COVİD-19 aşı maddesi. 2021 Mart ayında AB’de koşullu kullanım onayı aldı. Burada bu aşının etkinliği ve olası yan etkileri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Bir bakışta aşı maddesi
- Adı: COVID-19 Vaccine Janssen®
- Ruhsat sahibi: Janssen-Cilag International NV (ABD’li Johnson & Johnson şirketler grubuna bağlı şirket)
- Aşı maddesi türü + Etki tarzı: Etkisi azaltılmış bir soğuk algınlığı virüsü (adenovirüs) temelinde üretilen bir vektör bazlı aşı maddesidir. Virüste yapılan değişiklik sonucunda, bağışıklık sisteminin SARS-CoV-2’ye karşı antikor üretmesi için virüsün hücresine gizlice bir inşa planı yerleştirilir.
- Etkinliği: COVID-19 Vaccine Janssen® için kullanım onayı almak üzere yapılan araştırmalar çerçevesinde, bu aşı maddesinin COVİD-19 enfeksiyonuna karşı yaklaşık yüzde 65 oranında koruyucu etki sağladığı görülmüştür. Aşı maddesi ayrıca, hastalığın hastanede tedaviyi gerektirecek seviyede ağır seyretmesine karşı neredeyse yüzde yüzlük koruma sunuyor. Aşı maddesinin etkinliğine ilişkin daha geniş bilgiye, ürünün bilgilendirme prospektüsünde ulaşabilirsiniz. (7. sayfadan itibaren, sadece İngilizce olarak yayımlanmıştır)
- STIKO’nun aşı tavsiyesi: Bugüne kadar elde edilmiş veriler temelinde, bu aşı maddesinin 60 yaşın üzerindekilere uygulanması tavsiye ediliyor. 60 yaşından küçük kişilere de bu aşı maddesi, doktorlarla aydınlatma görüşmesi yapmaları ve bireysel olarak riski kabul ettiklerini bildirmeleri kaydıyla bu aşı maddesi uygulanabilir.
- Bazı tipik aşı reaksiyonları: Baş ağrısı, iğnenin yapıldığı bölgede ağrı, yorgunluk ve grip hastalığında ortaya çıkanlara benzer belirtiler.
- Sunulma biçimi: Şırınga ile, kolun üst bölgesine (kas içine)
- Aşı şeması: Bir defalık aşı dozu
- Depolama: Derin dondurucuda, -25 °C ila -15 °C arasında iki yıla kadar bozulmadan depolanabilir; dayanıklılık süresi 2 °C ila 8 °C arasında, aşı şişesinin açılmaması kaydıyla üç aydır. Ancak derin dondurucudan çıkarılıp çözülen aşı maddesinin bir daha dondurulmaması gerekir.
Vektör aşı maddesinin işleyiş tarzı
Johnson & Johnson’un ürettiği COVID-19 Vaccine Janssen® aşı maddesi, vektör virüs adı verilen ve bugüne dek üzerinde ayrıntılı araştırmalar yapılmış olan bir virüstür. Bu virüsün aşılanan kişinin vücudunda çoğalması mümkün değildir. Bu aşı maddesi, koronavirüsün spike (diken) proteini adındaki proteinine dair genetik bilgiler içeren bir adenovirüstür (soğuk algınlığı virüsü).
Vektör virüsün işlevi, bu bilgilerin vücuda taşınarak hücrelerin bu bilgileri “okuması” ve buna bağlı olarak spike proteini kendilerinin üretmesidir. Bu şekilde vücut tarafından üretilen spike proteinler bağışıklık sistemi tarafından yabancı protein olarak değerlendirilir. Bağışıklık sistemi de bunun üzerine koronavirüse karşı savunma hücreleri oluşturur. Bu şekilde koruyucu bir bağışıklık yanıtı ortaya çıkar.
Bilmekte fayda var: Spike protein tek başına SARS-CoV-2 enfeksiyonuna yol açamaz. Aynı şekilde vücut kısa sürede vektör virüsü atar ve buna bağlı olarak virüs proteininin (spike protein) üretimi devam etmez.
Araştırmalar, hastanede tedavi görmek zorunda kalınmasına karşı yüksek bir korumanın olduğunu gösteriyor
Kullanım onayı almak üzere yapılan araştırmalarda, Johnson & Johnson’un ürettiği COVID-19 Vaccine Janssen® aşı maddesinin koruma etkisinin 14 gün içinde oluştuğu görülüyor. Aşı maddesi, aşı yapıldıktan 28 gün sonra Covid-19 enfeksiyonuna karşı güçlü bir koruyucu etki sunuyor. Johnson & Johnson’un ürettiği aşı, 28. günün sonunda ağır seyreden bir hastalık riskini yüzde 85 oranında azaltıyor. Aşı maddesinin etkinliğine ilişkin daha geniş bilgiye, ürünün bilgilendirme prospektüsünde ulaşabilirsiniz. (7. sayfadan itibaren, sadece İngilizce olarak yayımlanmıştır) Hatta daha sonraki günlerde bütün yaş grupları açısında etkinliğin arttığı ve COVİD-19’a bağlı hastanede tedavi görülen ve hatta ölümle sonuçlanan vakalara karşı tam koruyucu etki sağladığı da görüldü. Bunun dışında, Beta varyantı (B.1.351) gibi koronavirüsün belli bazı varyantlarına karşı da etkinlik sunuyor. Koruyucu etkinin ne kadar devam ettiği konusunda henüz bilimsel araştırmalar sürdürülüyor.
Etkinlik asgari beklentileri aşıyor
Korona aşı maddelerine kullanım onayı verilmesi için Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) asgari yüzde 50’lik koruma sunması şartı arıyor. Johnson & Johnson’un ürettiği aşı, ulaştığı ortalama yaklaşık yüzde 65 oranındaki etkinlik (COVİD-19 hastalıklarına yakalanmaya karşı koruma) ve kliniklerde tedavi görülmesini gerektiren ağır hastalık seyirlerine karşı sunduğu etkili koruma sayesinde DSÖ’nün belirlediği oranın çok üstünde bulunuyor. Bu ise şu anlama geliyor: Bu aşı maddesiyle aşılanan bir kişi, virüsle karşı karşıya kalması durumunda çok büyük bir ihtimalle ağır hastalanmayacak ve hastanede tedavi görmek zorunda kalmayacaktır.
60 yaşın üzerindekilere yönelik tavsiye
Daimî Aşı Komisyonu (STIKO), bugüne kadar elde edilmiş veriler temelinde, bu aşı maddesinin 60 yaşın üzerindekilere uygulanmasını tavsiye ediyor. Daha küçük yaştakiler de isterlerse bu aşı maddesiyle aşılanabilir. Ancak bunun için, doktorlarla aydınlatma görüşmesi yapmaları ve bireysel olarak riski kabul ettiklerini bildirmeleri gerekir.
Aşı reaksiyonları ve yan etkiler
Prensip olarak, hangi virüse karşı yapıldığından veya hangi aşı maddesinin kullanıldığından bağımsız olarak bütün aşılamalarda aşıya bağlı reaksiyonlar veya yan etkiler ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan tipik reaksiyonlar arasında, iğnenin vurulduğu bölgede ağrı, baş ağrısı, yorgunluk ve kas ağrısı yer alır. Ancak bunlar genellikle kaygılanmayı gerektirecek bir durum teşkil etmez; aksine, bağışıklık sisteminin koruyucu aşıya bağlı olarak reaksiyon gösterdiğinin belirtisidir. Doktorun görüşüne başvurarak olası şikayetleri hafifletmek için, tavsiye edilen dozda ağrı kesici/ateş düşürücü bir ilaç da alınabilir.
Aşının yan etkileri konusunda bilgilere, Paul Ehrlich Enstitüsü’nün web sitesinde yayımlanan güncel ürün bilgilendirme prospektüslerinden ulaşabilirsiniz.
Güvenlik kesintisiz olarak kontrol edilir
Johnson & Johnson’un ürettiği COVID-19 Vaccine Janssen® aşı maddesine karşı alerjilerin varlığından haberdar olunduğu hallerde aşılamadan kaçınılmalıdır. COVİD-19 aşı maddelerinin güvenliği sürekli olarak gözetim altındadır. Gerektiğinde derhal müdahalede bulunabilmek için bugüne kadar bilinmeyen ve son derece ender olarak ortaya çıkan muhtemel yan etkiler ayrıntılı olarak kontrol edilir ve değerlendirmeye tabi tutulur.
Johnson & Johnson’un aşı maddesiyle aşılanmanın ardından son derece ender olarak (%0,01’in altında) kan pıhtılaşması (örneğin beyinde sinüs damarlarının tıkanması veya aynı şekilde karın bölgesinde tromboz gibi) görülebilir. Bilgilendirme belgesinde, bununla bağlantılı olarak nadiren kan pulcuklarının (trombositler) sayısında azalma veya ölümle sonuçlanan pıhtılaşma görülebileceği de belirtilmektedir. Bu vakalar aşılamadan sonraki üç hafta içerisinde ve ağırlıklı olarak 60 yaşın altındaki kişilerde görülmüştür. Bu nedenle Daimi Aşı Komisyonu (STİKO), Johnson & Johnson’un ürettiği COVID-19 Vaccine Janssen® aşı maddesinin 60 yaşın üzerindekilere uygulanmasını tavsiye ediyor.
Paul Ehrlich Enstitüsü sürekli olarak, Almanya’da yan etkilerle bağlantılı olduğu şüphesiyle kayda geçirilen veya COVİD-19 aşılamasıyla eşzamanlı ortaya çıkan komplikasyonların yaşandığı bütün vakalarla ilgili güvenlik raporları yayınlıyor.
Muhtemel yan etkilere ilişkin aydınlatıcı notların ve vektör aşı maddelerinin hakkında diğer
ayrıntılı bilgilerin yer aldığı bilgilendirme belgesini buradan indirebilirsiniz.
