Korona oldum: Ne yapmam gerekiyor?
Birçok insan, koronavirüs enfeksiyonu kaptığında nasıl davranması gerektiğinden emin değil. Burada, hastalık belirtileri göstermeniz veya korona testinizin pozitif çıkması durumunda ne yapılması ve evde izolasyona ayrılmanın zorunlu olduğu durumlarda nelere uyulması gerektiği, hangi aşamadan itibaren bir kişinin iyileşmiş kategorisine girdiği konusundaki bilgileri bulabilirsiniz.
Bir hızlı testin veya kişilerin kendilerine uyguladıkları korona testinin sonucu pozitif çıktığında akla birçok soru gelir: Doğru davranmam için ne yapmalıyım? Hastalığı ağır mı geçireceğim? Çevremdeki kişileri nasıl koruyabilirim?
Bazı önemli bilgilere göz atalım: Koronavirüsle enfekte olan insanların hepsi hasta olmaz. Enfeksiyon vakalarının birçoğu hafif veya hastalık belirtisi olmadan atlatılır. Ancak enfeksiyon kapanların yüzde onluk bölümü hastalığı ağır geçirir ve hastanede tedavi olmaları gerekir. Koronaya karşı koruyucu aşı ile ağır bir hastalık seyrini büyük bir olasılıkla engelleme imkânı bulursunuz. Aniden hastalık belirtilerinin baş göstermesi ve/veya test sonucunun pozitif çıkması durumunda neler yapılması gerektiğine dair bilgileri burada bulabilirsiniz.
Şüpheli durumlarda: Telefon yoluyla hastalık belirtilerinizin değerlendirmesini yaptırın
COVİD-19 hastalığı, bir grip veya soğuk algınlığı ile aynı belirtilere ol açabilir: En sık görülen hastalık belirtileri arasında kuru öksürük, burun akması ve ateş vardır. Ama nefes yetmezliği, koku ve tat alma duyusunun kaybı, adale ve eklem ağrıları, ayrıca boğaz ve baş ağrısı gibi bir dizi başka belirti de ortaya çıkabilir. O nedenle kişinin koronavirüs enfeksiyonu geçirip geçirmediğini tespit etmek kolay değildir. Bunu ortaya çıkarmanın en güvenli yolu, usulüne uygun ve sertifikalı bir test antijen hızlı testi yapmaktır. Mutlaka gerekiyorsa, ikinci adımda bir PCR testi yapmak da kesin sonuca ulaşmayı sağlar.
Ne tür olursa olsun, üşütme belirtileriniz varsa lütfen evde kalın ve başkalarıyla temas kurmaktan kaçının. Aynı durum, hastalık belirtisi gösterip göstermediğinizden veya aşılanmış veya hastalığı geçirmiş olup olmadığınıza bakmaksızın, hızlı testin veya kişilerin kendilerine uyguladıkları korona testinin pozitif çıkması durumunda da geçerlidir.
Lütfen bu durumda hemen bizzat doktor muayenehanesine gitmeyin ve ne yapmanız gerektiğini telefonla görüşerek öğrenin. Muayenehanenin kapalı olduğu saatlerde 116 117 No’lu telefondan nöbetçi hekimlik hizmetini arayabilir veya yaşadığınız bölgede yetkili sağlık dairesine başvurabilirsiniz. Hangi sağlık dairesinin yetkili olduğunu, Robert Koch Enstitüsü’nün (RKİ) internet sitesinde arama fonksiyonu aracılığıyla öğrenebilirsiniz. Lütfen şunu da göz önünde bulundurun: Vaka sayılarının yüksek olduğu dönemlerde sağlık daireleri bu yükün altından kalkması ve dolayısıyla görevlilere hemen ulaşmanız mümkün olmayabilir. Buna rağmen yine de evde kalın ve başkalarıyla temas kurmaktan kaçının.
Bilmekte fayda var:
Aşılı kişiler de koronavirüs enfeksiyonu kapabilir. Bu yüzden, aşılı olsun ya da olmasın herkes daima dikkatli olmalı ve koronavirüs enfeksiyonu şüphesinin söz konusu olduğu durumlarda (örneğin COVİD-19 hastalık belirtileri varsa veya enfekte olmuş bir kişiyle temasta bulunduysa) test yaptırmalı ve yürürlükteki koruyucu önlemlere uymalıdır.
Hastalığın kesinlik kazandığı durumlarda: Antijen hızlı testi pozitif çıktıysa iyileşmeyi bekleyerek doktorun tavsiyelerine uyun
Antijen hızlı testi pozitif çıktığında derhal izolasyona ayrılmanız gerekir. Koronaya yakalanmış olduğunuzdan hareket ederek virüsü başkalarına bulaştırma riskinizin çok yüksek olduğunu göz önünde bulundurmalısınız. Alınması gereken önlemleri en iyisi aile hekiminizi telefonla arayarak konuşun.
Daha sonra muhtemelen ilgili sağlık dairesi sizi arayarak atılması gereken adımları görüşecektir. Lütfen sizinle aynı haneden yaşayan diğer kişilerle temasta bulunduğunuz herkesi arayın ve koronavirüs enfeksiyonu kaptığınız konusunda bilgilendirin. Ayrıca başkalarını muhtemel bir enfeksiyon riskine karşı uyarmak için Korona Uyarı Uygulaması’nı da kullanın.
Evde izolasyon: Enfeksiyonu kendinizi izole ederek atlatın
Hastalığı hafif geçiriyorsanız rahatlıkla evde iyileşmeyi bekleyebilirsiniz. Bunu yaparken kaldığınız evde yaşayan diğer kişilerle temasınızı mümkün mertebe azaltın. Bunun için örneğin tek başınıza bir odada kalabilirsiniz. Mümkünse yemeğinizi, diğer aile üyelerinden ayrı bir ortamda tek başınıza yiyin. Sipariş verdiğiniz alışverişlerinizi kapı önüne bıraktırın. Sürekli olarak kapalı mekanları iyice havalandırın ve bir maske takın. Hastalık ağır seyrediyorsa ve şikayetleriniz giderek artıyorsa (örneğin nefes yetmezliği çekiyorsanız veya yüksek ateş varsa) telefonla hekime danışmanızda fayda olacaktır (aile hekiminize başvurun veya 116 117 No’lu telefonu arayın). Acil durumlarda (örneğin akut nefes yetmezliği gibi hallerde) 112 No’lu acil servisi arayın.
İzolasyon genellikle beş gün sürer. RKİ, beşinci günün sonunda tekrar test yaptırılmasını tavsiye ediyor. Ancak test sonucu negatif ise izolasyona son verilebilir. Bu test için kişilerin kendilerine uyguladığı hızlı testler ve antijen hızlı testler yeterli değildir.
Beş gün kuralı, sağlık alanı ile yaşlılar yurdu ve bakım merkezleri gibi kurumlar ile evde bakım hizmetlerinde, ayrıca sosyal uyum kurumlarında çalışan personel açısından da geçerlidir. Bu kişilerin, tekrar işbaşı yapmadan önce negatif teste ek olarak, beşinci günde son 48 saati hastalık belirtisi göstermeden geçirmiş olmaları gerekir. Söz konusu test, bir antijen testi veya PCR testi şeklinde olmak zorundadır. İzolasyondan çıkış konusunda daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Korona Uyarı Uygulaması ile temasta bulunduğunuz kişileri bilgilendirin
Pozitif test sonucunu Korona Uyarı Uygulaması’na kaydederseniz, sizin çevrenizde bulunmuş olan kişiler Risk Bilgilendirme uygulaması üzerinden haberdar edilebilir. Bu uygulama, sağlık dairelerine işlerinde yardımcı olur: Gerektiği durumlarda karantinaya girmesi gereken kişileri teşhis eder. Bu şekilde enfeksiyon zincirleri daha hızlı tespit edilir, sağlık sisteminin üzerindeki yük hafifletilerek koronavirüsün yayılması daha çabuk engellenebilir.
Sağlık durumunuzu iyileştikten sonra da gözlemeye devam edin
Lütfen iyileştikten sonra da dikkatli olun, sağlık durumunuzu gözlemeye devam edin ve COVİD-19’un muhtemel uzun süreli etkilerini izleyin. Atlatılan bir enfeksiyondan uzun süre geçtikten sonra da yorgunluk, nefes yetmezliği veya konsantrasyon bozukluğu gibi COVİD-19 belirtileri baş gösterirse, doktorunuza başvurmanızda fayda olacaktır.
- Aşılanmada SARS-CoV-2 ile enfekte olan ve PCR testi pozitif çıkan kişiler, hastalığın ardından 29. günden 90. güne kadar olan süre boyunca iyileşmiş kişiler kategorisinde değerlendirilir.
- İyileşmiş kişilere, hastalığı atlattıktan yaklaşık üç ay sonra, kullanım onayı almış COVİD-19 aşı maddelerinden birisiyle koruyucu korona aşısı yaptırmaları tavsiye edilir.
- COVİD-19 aşısı yaptırdıktan sonra (kaç doz aşı yaptırdığından bağımsız olarak) enfeksiyon kapan kişilerin, genel olarak enfeksiyonun üzerinden üç ay geçtikten sonra hatırlatma aşısı yaptırmaları öngörülür.
- İlk doz aşıyı yaptırmadan önce enfekte olmuş ve sonrasın bir doz aşı yaptırmış kişilerin, genel olarak son aşılama dozunun üzerinden üç ay geçtikten sonra güçlendirici hatırlatma aşısı yaptırmaları öngörülür.
